Mijn Studiezaal (inloggen)
Artikelen ( Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach )
Artikelen Collectie artikelen
Van godshuis tot eethuis : De Nederlands Hervormde kerk in de Plenkertstraat
Datering:
2011
Titel:
Van godshuis tot eethuis : De Nederlands Hervormde kerk in de Plenkertstraat
Auteur:
Jan Schurgers
Titel tijdschrift:
Kijk op Valkenburg
Afleveringsnummer:
Kijk op Valkenburg, 2 (2011) nr. 4 (nov., dec., jan.), p. 34/35
Samenvatting:
AS het simultaneum, het gebruik van een kerk door zowel katholieken als protestanten, in het begin van de 19e eeuw wordt opgeheven, beschikken de protestanten in Valkenburg niet meer over een eigen gebedsgebouw.
De diensten worden gehouden in Meers-sen of in Gulpen. Maar als het aantal protestanten groter wordt onder invloed van het uitdijende toerisme ontstaat de roep om een eigen kerk in Valkenburg. De Frans Hervormde burgemeester Roger Jean Charles Loisel (1844-1895) stimuleert dit streven en hij stelt een stuk grond beschikbaar in de Plenkertstraat.
De familie Middelraad schenkt een uurwerk met klok. In 1890 valt het besluit om op die plek een eigen kerk te bouwen. Architect J.W. Blilenberg uit Maastricht maakt de tekening en het is duidelijk dat hij sterk beïnvloed is door de grote katholieke bouwmeester Pierre Cuilpers. Het vrijstaande gebouw bestaat uit een toren in de frontgevel met daaronder boven en links en rechts van de deur ramen gevat in mergel en met natuurstenen ornamenten. Daarachter een eenbeukige gebedsruimte op een rechthoekige plattegrond. Er zijn wel neo-gotische invloeden zichtbaar, maar in zijn geheel maakt het gebouwtje een eclectische indruk, dat wil zeggen dat het kenmerken heeft van meerdere stillen. De Valkenburgse aannemer L. Habets krijgt de opdracht om het kerkje te bouwen voor een bedrag van 8.900 gulden. Gekozen wordt voor de uitvoering in baksteen in plaats van de dichtbij aanwezige Limburgse mergelsteen.
"Omdat die vooral onder boomen gewoonlijk al spoedig een vaalgroene kleur zou verkrijgen en minder solide zou zijn" legt de architect uit. Hij heeft regelmatig meningsverschillen met de aannemer over de uitvoering van de bouw.
De diensten worden gehouden in Meers-sen of in Gulpen. Maar als het aantal protestanten groter wordt onder invloed van het uitdijende toerisme ontstaat de roep om een eigen kerk in Valkenburg. De Frans Hervormde burgemeester Roger Jean Charles Loisel (1844-1895) stimuleert dit streven en hij stelt een stuk grond beschikbaar in de Plenkertstraat.
De familie Middelraad schenkt een uurwerk met klok. In 1890 valt het besluit om op die plek een eigen kerk te bouwen. Architect J.W. Blilenberg uit Maastricht maakt de tekening en het is duidelijk dat hij sterk beïnvloed is door de grote katholieke bouwmeester Pierre Cuilpers. Het vrijstaande gebouw bestaat uit een toren in de frontgevel met daaronder boven en links en rechts van de deur ramen gevat in mergel en met natuurstenen ornamenten. Daarachter een eenbeukige gebedsruimte op een rechthoekige plattegrond. Er zijn wel neo-gotische invloeden zichtbaar, maar in zijn geheel maakt het gebouwtje een eclectische indruk, dat wil zeggen dat het kenmerken heeft van meerdere stillen. De Valkenburgse aannemer L. Habets krijgt de opdracht om het kerkje te bouwen voor een bedrag van 8.900 gulden. Gekozen wordt voor de uitvoering in baksteen in plaats van de dichtbij aanwezige Limburgse mergelsteen.
"Omdat die vooral onder boomen gewoonlijk al spoedig een vaalgroene kleur zou verkrijgen en minder solide zou zijn" legt de architect uit. Hij heeft regelmatig meningsverschillen met de aannemer over de uitvoering van de bouw.
Samenvatting2:
Toch is de kerk binnen een half jaar voltooid. Op 11 oktober 1891 vindt de plechtige inwijding plaats door ds. B.J. Ovink. Deze gaat echter kort daarop met emeritaat, waardoor er zo kort na de inwijding vrijwel geen diensten meer zijn. Ds. P.A. Hugo van Rossem uit Beek trekt zich het lot van de gemeente aan en verzorgt met grote tussenpozen diensten in het nieuwe kerkje. Maar meestal blijven de deuren dicht en bezoeken de gelovigen weer de kerk van Gulpen. In 1920 ontstaat de samenwerking met de gemeente in Meerssen.
In 1 895 overlijdt burgemeester Loisel op vijftigjarige leeftijd, nadat hij vier jaar eerder zijn ambt neerlegde. Hij wordt in een ruimte in de mergelwand achter de kerk begraven, net zoals later enkele van zijn familieleden. De toegang wordt geflankeerd door twee pilasters in mergel en bekroond met een fronton en een siervaas eveneens in mergel.
In 1923 wordt een stukje grond rechts naast de kerk verkocht aan de Stroomverkoopmaatschappij voor de bouw van een transformatiehuisje. Het gebouwtje is aan de stijl van de kerk aangepast door een zadeldak met leien, rechthoekige luiken met houtsnijwerk en decoratief metselwerk in de frontgevel.
In 1939 krijgt het kerkje ook een naam en wel de lrene-Emma-Elisabethkerk. Dit onder invloed van de geboorte van prinses Irene en na verkregen toestemming van prinses Juliana en prins Bernhard.
Tijdens de gevechten in september 1944 wordt het kerkje zwaar beschadigd, maar wonderlijk genoeg blijven de klokken intact en kunnen met hun gebeier enkele dagen later de bevrijding van Valkenburg aankondigen.
Als het toerisme na de oorlog weer aantrekt krijgt de Valkenburgse gemeente een vaste voorganger. Dominee J. Stoffels gaat vanaf 1951 de diensten verzorgen. Maar het betekent ook dat het kerkje op de duur te klein wordt. Het wordt in 1971 verkocht aan de Amerikaan Burt Snijders die voor een opknapbeurt zorgt en er vervolgens een restaurant/taveerne "t Kèrkske" begint, bedoeld voor bruiloften en partijen.
In 1 895 overlijdt burgemeester Loisel op vijftigjarige leeftijd, nadat hij vier jaar eerder zijn ambt neerlegde. Hij wordt in een ruimte in de mergelwand achter de kerk begraven, net zoals later enkele van zijn familieleden. De toegang wordt geflankeerd door twee pilasters in mergel en bekroond met een fronton en een siervaas eveneens in mergel.
In 1923 wordt een stukje grond rechts naast de kerk verkocht aan de Stroomverkoopmaatschappij voor de bouw van een transformatiehuisje. Het gebouwtje is aan de stijl van de kerk aangepast door een zadeldak met leien, rechthoekige luiken met houtsnijwerk en decoratief metselwerk in de frontgevel.
In 1939 krijgt het kerkje ook een naam en wel de lrene-Emma-Elisabethkerk. Dit onder invloed van de geboorte van prinses Irene en na verkregen toestemming van prinses Juliana en prins Bernhard.
Tijdens de gevechten in september 1944 wordt het kerkje zwaar beschadigd, maar wonderlijk genoeg blijven de klokken intact en kunnen met hun gebeier enkele dagen later de bevrijding van Valkenburg aankondigen.
Als het toerisme na de oorlog weer aantrekt krijgt de Valkenburgse gemeente een vaste voorganger. Dominee J. Stoffels gaat vanaf 1951 de diensten verzorgen. Maar het betekent ook dat het kerkje op de duur te klein wordt. Het wordt in 1971 verkocht aan de Amerikaan Burt Snijders die voor een opknapbeurt zorgt en er vervolgens een restaurant/taveerne "t Kèrkske" begint, bedoeld voor bruiloften en partijen.
Samenvatting3:
De Hervormde gemeente neemt haar intrek in de voormalige kloosterkerk aan de Oosterweg, waar meer ruimte ter, beschikking komt. Enkele jaren later wordt in het vroegere kerkje een verdieping en een keuken gebouwd, waardoor het restaurant naar boven verhuist en beneden een woongedeelte ontstaat. Er is kort een visrestaurant gevestigd en in 1980 koopt de familie Mommers het geheel. Vanaf die tijd is er een Grieks restaurant gevestigd en korte tijd een Turks, afwisselend geëxploiteerd door de familie Mommers zelf of door diverse huurders.
Tot op de dag van vandaag kan men er genieten van heerlijke Griekse gerechten in een unieke locatie, waar een grote brok historie aan de wanden kleeft.
Tot op de dag van vandaag kan men er genieten van heerlijke Griekse gerechten in een unieke locatie, waar een grote brok historie aan de wanden kleeft.
Samenvatting4:
Foto's:
- Burgemeester Roger Jean Charles Loisel.
- De Nederlands Hervormde kerk in de beginjaren. Boven het spreekgestoelte wordt tegenwoordig gegeten.
- Burgemeester Roger Jean Charles Loisel.
- De Nederlands Hervormde kerk in de beginjaren. Boven het spreekgestoelte wordt tegenwoordig gegeten.
Trefwoorden:
Geografische namen:
Organisatie: Heemkundevereniging Houthem-St.Gerlach
laatste wijziging 29-01-2024
