Het tweede deel van het "Verhaal van Gelderland" begint duizend jaar geleden, toen de stamvader van de Gelderse graven zich vestigde in de omgeving van de huidige Duitse stad Geldern. In de eeuwen daarna breidden zijn nazaten stap voor stap hun territorium uit tot een omvangrijk gebied, bestaand uit vier delen met elk een eigen hoofdstad.

In 1339 werd graaf Reinald II van Gelre verheven tot hertog. Kort daarna startte een interne machtsstrijd die het hertogdom deed wankelen. Twee broers streden om de heerschappij. Naburige vorsten maakten gebruik van de situatie om hun grip op Gelre te vergroten. In ruil voor financiële steun aan de permanent in geldnood verkerende hertogen kregen ook de steden en ridders meer macht. Uiteindelijk wist keizer Karel v het hertogdom in 1543 te onderwerpen en toe te voegen aan de Habsburgse Nederlanden.

De auteurs beschrijven hoe het leven in het graafschap en hertogdom Gelre in de loop van vijf eeuwen veranderde. Ze laten ons kennismaken met de grafelijke en hertogelijke families en vertellen over het ontstaan van dorpen en steden en de opbloei van de handel. Ze laten zien hoe godsdienst een stempel drukte op de gehele samenleving en hoe talentvolle schilders, beeldsnijders en liedmakers het leven in Gelre kleur gaven.